به نقل از «همشهری آنلاین»

نقشه جهانی محدودیت‌های حاکمیتی اینترنت | کدام پیام رسان در بیشتر کشورهای جهان محدود شده است؟

تاریخ انتشار: ۱۹ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۸۱۹۷۶

همشهری آنلاین، فاطمه عباسی؛ تنها حدود ۳۰سال از ورود شبکه‌های اینترنتی به زندگی مردم سراسر جهان گذشته اما تصور یک روز بدون آن چالشی است که برخی حتی حاضر به تصور آن هم نیستند. ارتباطات اجتماعی، پزشکی، خرید، مطالعه، فیلم، موسیقی و... همگی در بسترِ شبکه‌ای اینترنت میسر و آسان شده تا آنجا که برای اطلاع و تبادل هرگونه «داده»‌، اینترنت نخستین راه است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

نه‌تنها عادت ما به استفاده از این ابزار، بلکه ظرفیت اینترنت آنقدر جدی است که تنها در ۲سال به اندازه ۸۰درصد از کل داده‌های تولید شده از ابتدای تاریخ بشریت در اینترنت محتوا و داده تولید شده و این واقعیت آن را به یک تیغ دولبه تبدیل کرده است! 

اینترنت به اذعان رهبران جهان در اجلاس IGF سال ۲۰۱۸، به یک ضرورت و تهدید حاکمیتی تبدیل شده و گذشته از انتشار اطلاعات نادرست و حملات سایبری، چند سالی است که رهبران و حاکمان به فکر حفاظت از داده‌ها، برای حمایت از شهروندان و دولت‌های خود افتاده‌اند. کوفی عنان دبیر کل اسبق سازمان ملل متحد گفته «ما در مدیریت و محافظت از اینترنت در زندگی خود باید به اندازه مخترعان آن خلاق باشیم». این خلاقیت هم در تولید محتواهای بومی و هم در آموزش‌های شهروندی ظاهر می‌شود اما وضع قوانین مختلف، نظارت و حکمرانی بر این فضا، بومی کردن سرورها و متعهد کردن شرکت‌ها به رعایت حقوق کاربران نیز بخش مهم و غیرقابل انکاری از راهکارهای حفاظت از مردم است.

با این حال وضع محدودیت و حتی مسدود کردن برخی دسترسی‌ها هم در میان کشورهای جهان برای حفاظت از داده‌ها (در حوزه بهداشت، سرمایه، آموزش و...) و تنظیم محتوا (جلوگیری از انتشار محتوای غیرقانونی) رایج است. در این میان کشورهای مختلف در زمینه تنظیم‌گری محتوای مجرمانه و خشن اسناد تقریبا یکسانی دارند. شاید محل اختلاف بیشتر روی محتوای هرزه‌انگاری‌شده (به‌دلیل هویت فرهنگی کشورها) و چگونگی حفاظت از داده‌ها باشد. براساس مطالعات بین‌المللی در سال ۲۰۲۳حدود ۳۰کشور محدودیت‌های اینترنتی خود را افزایش داده‌اند و ۵ کشور بیش از یک قانون جدید برای حفاظت از داده‌ها و شهروندان خود معرفی کرده‌اند؛ محدودیت‌هایی که عمدتا براساس موقعیت شغلی (کارمندان دولتی و فدرال) و وضعیت جامعه (بحبوحه تنش‌های داخلی) اعمال می‌شوند. براساس جست‌وجوهای ما نقشه آخرین محدودیت‌های اعلام شده در جهان به این شکل است:

 آسیا
برخی کشورها به‌دلیل کنترل آهنین خود بر کل فضای اینترنتی کشورشان شهرت دارند. در چین، کاربران نمی‌توانند از رسانه‌های اجتماعی غربی استفاده کنند، فیلم‌های ضداخلاقی و جنسی تماشا کنند، یا از تورنت و VPN استفاده کنند؛ رسانه‌های اینترنتی تحت قوانین این کشور عمل می‌کنند و مردم نیز از پیام‌رسان‌های بومی مثل وی چت WeChat با بیش از یک میلیارد کاربر و نسخه‌های منطبق با قوانین داخلی مثل نسخه چینی و اصلی تیک‌تاک با نام دوئین Douyin با حدود ۷۵۰میلیون کاربر استفاده می‌کنند. (تورنت اغلب به‌عنوان بستر اصلی توزیع محتوای مجرمانه و خشن قلمداد می‌شود.)

روسیه نیز تورنت را ممنوع و استفاده از VPN را محدود کرده است. این کشور محدودیت‌هایی قانونی برای محتواهای سیاسی اعمال می‌کند و شبکه اجتماعی بومی خود به نام وی کی را دارد که در میان برخی دیگر از کشورهای آسیایی نیز رواج دارد. روسیه همچنین استفاده از برنامه‌هایی مانند واتساپ، اینستاگرام، فیسبوک، دیسکورد، اسکایپ بیزینس، اسنپ چت، تلگرام و... را ممنوع کرده است و نمونه‌های بومی خود مانند Rossgram و Vkontakte را معرفی کرده است.

امارات و ترکمنستان محدودیت‌های خاص خود را دارند. امارات متحده عربی سرکوب خود را در مورد تورنت افزایش داده و استفاده از پیام‌های VoIP (تماس تلفنی اینترنتی) را در واتساپ و اسنپ چت مسدود کرده است. این کشور همچنین محتوای ضداسلامی و ضددولتی و ضدپلیس را با کمک Secure Computing محدود کرده است. ترکمنستان VPN را ممنوع کرده است و مردم حتی مجبور شده‌اند سوگند یاد کنند که از آن استفاده نخواهند کرد. پیام‌رسان‌های فیسبوک، توییتر، اینستاگرام، واتساپ، وایبر و تلگرام در این کشور غیرقابل دسترسی هستند.

بلاروس، عراق، عمان، پاکستان، قطر، سوریه، اردن، تایلند و ازبکستان کشورهایی هستند که محتوای ضداخلاقی و جنسی را ممنوع کرده‌اند، رسانه‌های سیاسی را تحت کنترل دارند، رسانه‌های اجتماعی و استفاده از VPN را نیز محدود کرده‌اند و براساس موقعیت‌های داخلی و سیاسی خود گاهی محدودیت‌‎های سراسری نیز اعمال می‌کنند.

هند و افغانستان محدودیت رسانه‌های سیاسی و اجتماعی را افزایش داده‌اند. افغانستان تیک‌تاک و بازی PUBG را ممنوع کرده است. دولت هند به شرکت‌ها دستور داده که داده‌های کاربران VPN را جمع‌آوری و تحویل دهند. همچنین از یک سیستم نظارتی (CMS) استفاده می‌کند که می‌تواند هرگونه فعالیت آنلاین ازجمله پیام‌های VoIP را رهگیری کند. در این کشور استفاده از برنامه‌های پیام‌رسان چینی مانند وی‌چت و تیک‌تاک به‌دلیل نفوذ ادعایی جمهوری خلق چین ممنوع شده است.

سریلانکا و میانمار به‌دلیل بحران‌های داخلی ممنوعیت تورنت‌ها، محدود کردن VPN و مسدود کردن طولانی رسانه‌های اجتماعی (فیسبوک، توییتر، واتساپ، یوتیوب و...) را به اجرا گذاشته‌اند تا از دخالت چین غربی و بنگلادش در بحران‌های داخلی خود بکاهند.
قزاقستان در طول بحران سوخت در کشورش استفاده از رسانه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، فیسبوک و... را مسدود کرد و از شرکت‌های پشتیبان این برنامه‌ها خواست قوانین داخلی این کشور را رعایت کنند. فلسطین نیز به‌دلیل موقعیت خاص خود با محدودیت‌های شدید اینترنتی روبه‌روست و حتی محتواهای مربوط به این کشور در سایر مناطق جهان نیز محدود و مسدود می‌شود.

اقیانوسیه
استرالیا تنها کشوری است که ممنوعیت تورنت را به‌شدت اعمال می‌کند و به همراه پاپوآ گینه نو، محدودیت‌هایی برای محتوای ضداخلاقی و جنسی آنلاین نیز دارد و برای آن جریمه تعیین کرده است.  فیجی، پاپوآ گینه نو، ساموآ و تونگا رسانه‌های اجتماعی را محدود کرده و به شهروندان خود در رابطه با فعالیت‌های غیرقانونی هشدار داده‌اند.

آفریقا
آفریقای جنوبی تنها کشور آفریقایی است که به‌طور فعال سایت‌های تورنت را تعطیل می‌کند. ۱۵کشور آفریقایی در مورد هرزه‌نگاری آنلاین محدودیت‌هایی دارند اما کشورهای بوتسوانا، گینه استوایی، اریتره، تانزانیا و اوگاندا این محتوای ضداخلاقی را به‌طور کامل ممنوع کرده‌اند.  جمهوری آفریقای مرکزی، اتیوپی و غنا محدودیت‌ها را افزایش داده‌اند با این حال تنها کشور اریتره است که دسترسی به سایت‌های رسانه‌های اجتماعی را به‌دلیل مشکلات امنیتی مسدود کرده است.

مصر و اوگاندا ۲ کشوری هستند که استفاده از VPN را محدود می‌کنند. مصر، گینه استوایی، سیرالئون، لیبی، مراکش، نیجریه و تونس استفاده از برنامه‌های VoIP را محدود کرده و در برخی برهه‌ها استفاده از پیام‎رسان‌ها  را به‌دلیل حملات تروریستی و مشکلات امنیتی با محدودیت شدید روبه‌رو کردند.

آمریکای جنوبی
محدودیت‌های رسانه‌های اجتماعی سیاسی در آمریکای جنوبی افزایش یافته و در مجموع ۸ کشور اکنون برخی محدودیت‌ها را در این پلتفرم‌ها اعمال می‌کنند. برزیل، پاراگوئه و ونزوئلا بر رسانه‌های اجتماعی خود محدودیت‌هایی اعمال می‌کنند و مردم را به سمت استفاده از یک پیام‌رسان بومی لاتین به نام تارینگا Taringa سوق داده‌اند. آرژانتین به‌طور فعال تورنت را مسدود می‌کند و ونزوئلا نیز محتوای ضداخلاقی و جنسی آنلاین را محدود می‌کند. با این حال وضعیت محدودیت‌ها در برزیل شدیدتر است وعلاوه بر ممنوعیت برنامه‌های VoIP به‌خصوص واتساپ، لایحه ردیابی پیام‌های خصوصی را ارائه کرده است.

اروپا
بلغارستان، کرواسی، قبرس، جمهوری چک، استونی، مجارستان، لیختن‌اشتاین، لیتوانی، لوکزامبورگ، مالت، لهستان، اسلواکی و اسلوونی استفاده از تورنت را محدود کرده‌اند. اسپانیا وب‌سایت‌های تورنت را اغلب مسدود می‌کند. بلاروس و ترکیه محتوای ضداخلاقی و جنسی را به‌طور کامل ممنوع و مسدود می‌کنند و جالب اینکه ترکیه پیام‌رسان‌ بومی خود به نام بیپ BiP با بیش از ۸۰میلیون کاربر را معرفی کرده‌ و شبکه‌های اجتماعی آمریکایی مانند توییتر، فیسبوک، واتساپ و... را محدود و در برخی موارد نیز (مانند زلزله) مسدود می‌کند.

اوکراین پیام رسان‌های روسی را به‌طور کامل و به‌دلیل مسائل امنیتی ممنوع کرده است. آلمان نیز پیام‌رسان بومی خود به نام Xing را به جای لینکدین معرفی کرده و قوانین سفت و سختی برای جرم‌انگاری و حذف محتواهای خلاف مصوبات حاکمیتی خود اجرا می‌کند تا آنجا که حتی در جست‌وجوهای حرفه‌ای نیز به اطلاعاتی راجع به محتوای نفرت‌انگاری شده دست نخواهید یافت و در برهه‌هایی حتی مدخل‌های ویکی‌پدیا نیز از دسترس خارج شده بودند.

آمریکای شمالی
کانادا، مکزیک و ایالات متحده سایت‌های تورنت را ممنوع یا مسدود کرده‌اند و جالب اینکه این کشورها، تنها شبکه اجتماعی غیرآمریکایی، تیک‌تاک، را محدود کرده و به‌دنبال مسدود کردن آن نیز هستند؛ اقدامی که با همراهی دیگر کشورهای اروپایی شدت یافته است.
کوبا محتوای ضداخلاقی و جنسی را محدود کرده و برای VPN و تورنت و محتوای ضدحکومتی و برخی پیام‌رسان‌های آمریکایی مثل واتساپ محدودیت قائل است.
السالوادور، گواتمالا، هندوراس، مکزیک، نیکاراگوئه و پاناما محدودیت‌هایی در رسانه‌های سیاسی خود دارند و هندوراس در سراسر پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی محدودیت‌هایی وضع کرده است. در مکزیک نیز خدمات VoIP عمدتا مسدود هستند.

از میان ۱۰ شبکه اجتماعی برتر جهان، تنها تیک تاک وابسته به کشوری غیرآمریکایی است اما ۱۳شبکه اجتماعی دیگر نیز هستند که در میان غیرانگلیسی‌زبانان دنیا (چین، تایلند، اندونزی، تایوان، ژاپن، کره‌جنوبی، روسیه، کشورهای لاتین و...) رواج دارند و با بیش از ۱۰۰ میلیون تا بیش از یک میلیارد کاربر فعالیت می‌کنند. به‌نظر می‌رسد حرکت به سمت بومی کردن برنامه‌ها و داده‌ها، حرکتی جدی است که از مدت‌ها قبل در میان کشورهای توانمند دنیا آغاز شده است.

کد خبر 752497 منبع: روزنامه همشهری برچسب‌ها کشورهای‌ جهان امنیت خبر ویژه فيلترينگ اینترنت

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: کشورهای جهان امنیت خبر ویژه فيلترينگ اینترنت رسانه های اجتماعی حفاظت از داده ها محدود کرده ممنوع کرده ممنوع کرده پیام رسان شبکه اجتماعی محدودیت هایی پیام رسان ها افزایش داده محدودیت ها معرفی کرده برنامه ها بومی خود داده اند تیک تاک

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۸۱۹۷۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نگاهی به آسیب‌های نوپدید فضای مجازی

بسیاری از افرادی که به اینترنت اعتیاد دارند هرگز آن را نمی‌پذیرند، زیرا برای آن‌ها اینترنت جزئی از زندگی محسوب می‌شود ولی با وجود این روانشناسان بر این باورند که فرد معتاد به اینترنت دارای نشانه‌هایی است که می‌توان از این طریق به وابستگی فرد به اینترنت پی ببرد.

خبرگزاری ایمنا؛ فرزانه دهقانی، دکترای ارتباطات و رسانه در یادداشتی با موضوع آسیب‌های نوپدید فضای مجازی نوشت:

«گسترش جامعه اطلاعاتی و ارتباطی و نیز شکل شکل‌گیری جهان مجازی در کنار جهان واقعی فرایند زندگی را دستخوش تغییرات زیادی کرده است؛ افزایش تصاعدی ضریب نفوذ اینترنت در ایران و تأثیر استفاده بیش از حد بروی خانواده‌ها، چنانچه به‌صورت برنامه، برنامه‌ریزی و مدیریت نشده در این فضا قرار گیرند خانواده و جامعه را نیز دچار مشکل خواهند کرد، اما قسمت مهم این پژوهش مؤلفه اعتیاد مدرن و آسیب‌های نوپدید که به‌عنوان عنصر اساسی و اصلی است، در واقع استفاده بیش از حد و بیمار گونه از اینترنت که باعث دور شدن فرد از دوستان و خانواده خانواده‌اش شود و اختلالات رفتاری یا شخصیتی را در وی ایجاد کند، اعتیاد به اینترنت یا شبکه‌های اجتماعی نامیده می‌شود، این اعتیاد که سرآمد همه اعتیادهای رفتاری است رشد روزافزونی پیدا کرده و عوارض ناگواری به همراه دارد. اعتیاد به اینترنت نیز با علائمی همراه است: همچون اضطراب، افسردگی، کج خلقی، بی قراری، تفکرهای وسواسی، کناره کناره‌گیری، اختلالات عاطفی و از هم گسیختگی روابط اجتماعی (علوی و جنتی فرد ،۱۳۹۰، ص .۲۲؛ سهراب زاده ،۱۳۸۹).

استفاده از اینترنت علاوه بر اینکه مزایای تأثیرگذار متعددی بر جوامع دارد ولی از سوی دیگر اثرات منفی از جمله اطلاع رسانی جهت‌دار و غیر منصفانه، نادیده گرفتن هویت ملی و دینی جوامع مختلف، تخریب باورهای اخلاقی، فرهنگی، آداب و سنن پیشرو و شبهه افکنی و تردید پردازی‌های کاذب، تزلزل بنیان خانواده، پوچی گرایی، القای ناهنجاری‌های انسانی، تضییع نیرو و استعدادهای انسانی، مشکلات جسمانی و… از جمله جنبه‌های منفی این شبکه‌های ارتباطی جدید است (علوی وجنتی فرد ،۱۳۹۰).

گسترش فضای مجازی و استفاده بیش از حد در حوزه فردی شامل تغییرات سبک زندگی به منظور گذراندن زمان بیشتر در شبکه و کاهش کلی فعالیت‌های بدنی و بی‌توجهی به سلامت فردی در نتیجه فعالیت اینترنتی، اجتناب از فعالیت‌های مهم زندگی، کمبود خواب و یا تغییر الگوهای خواب برای گذراندن زمان بیشتری در شبکه، کاهش معاشرت و در نتیجه ازدست دادن دوستان، غفلت از خانواده و دوستان، بی‌توجهی به مسئولیت‌های شغلی و شخصی، خشونت بیش از حد، پرخاشگری، تغییر عادت‌های رفتاری، بی توجهی به نظافت شخصی و… در حوزه رابطه فرزندان و والدین نیز تغییراتی به وجود آورده است که از جمله آن به کاهش نقش خانواده به عنوان مرجع، کاهش ارتباط والدین با فرزند، شکاف نسلی به دلیل رشد تکنولوژی، از بین رفتن حریم بین فرزندان و والدین و ایستادن در برابر یکی از والدین یا هر دو را می‌توان نام برد. در بحث ازدواج‌ها نیز مسائلی چون ناپایداری ازدواج‌ها، تغییر الگوی همسرگزینی، نداشتن مهارت‌هایی برای ازدواج ناتوانی والدین برای آموزش به فرزندان، افزایش روابط دختر و پسر در زمان نامزدی بدون عقد، تمایل به دریافت مهریه‌های سنگین، بالا رفتن سن ازدواج و افزایش تنوع‌طلبی جنسی مردان و … را می‌توان اشاره کرد (جعفری و دیگران ،۱۳۹۱؛ منایز ،۲۰۱۵)

بسیاری از افرادی که به اینترنت اعتیاد دارند هرگز آن را نمی‌پذیرند، زیرا برای آن‌ها اینترنت جزئی از زندگی محسوب می‌شود ولی با وجود این روانشناسان از جمله سامسون و کین بر این باورند که فرد معتاد به اینترنت دارای نشانه‌هایی است که می‌توان از این طریق به وابستگی فرد به اینترنت پی ببرد، هرچند که این نشانه‌ها به تنهایی نمی‌توانند معیار مستقل و کاملی برای اعتیاد مجازی به شمار آیند، انجمن روانپزشکان آمریکا (APA ) معیارهایی را مشخص کرده است که فرد باید حداقل ۳ مورد از این معیارها را حداقل به مدت ۱۲ ماه داشته باشد:

۱- زمان پرداختن به امور شخصی خود را صرف شبکه‌های اجتماعی می‌کند؛ از جمله ساعات ضروری برای خواب را در این فضاها سپری می‌کند.

۲- تغییر عادت رفتاری؛ استفاده از اینترنت باعث می‌شود که شخص از سایر فعالیت‌هایی که قبلاً برای او لذت بخش بوده، دست بکشد.

۳- زمانی که باید تکالیف درسی یا کاری انجام دهد، در اینترنت سپری می‌کند. (رابرتس ،۱۳۹۲)

۴- چنانچه ارتباط با شبکه‌های اجتماعی به دلیلی قطع شود، احساس افسردگی، بی قراری و بدخلقی می‌کند.

۵-خسته‌تر و کج خلق تر از زمانی است که اینترنت جزئی از زندگی وی نبود . دامنه تنش‌های عصبی او بالاتر است و از سردردهای عصبی رنج می‌برد .

۶- بیش از حد خشونت نشان می‌دهد و پرخاشگری و قانون شکنی می‌کند.

۷-در زمان دل مشغولی‌های فکری و ذهنی، ساعات متمادی را صرف چک کردن شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند .

۸- هنگامی که فرد دسترسی به شبکه‌های اجتماعی ندارد دائم به استفاده مجدد از آن فکر می‌کند و ذهن خود را مشغول نوع فعالیت‌های موردنظر می‌کند.

۹- روزی چند بار و به‌طور مرتب شبکه‌های اجتماعی و گروه‌ها و کانال‌های خود رابررسی می‌کند.

۱۰-در حین اتصال به شبکه‌های اجتماعی ، زمان خود را از دست می‌دهد و متوجه گذشت زمان نیست.

۱۱- زمان بسیار کوتاهی برای وعده‌های غذایی صرف می‌کند و به علت از بین رفتن وعده‌های غذایی کمبود وزن پیدا می‌کند. (امیدوار و صارمی ،۱۳۸۱)

۱۲- هنگام استفاده از شبکه‌های اجتماعی احساسی آمیخته به خوشنودی و گناه می‌کند

۱۳- ترجیح می‌دهد به اینترنت وصل شود تا اینکه با دوستان یا خانواده باشد. و به عبارتی دیگر به دوستان خانواده و کلیه مسئولیت‌های خود پشت پا می‌زند.

۱۴- روابط جدیدی با افرادی که هنگام ورود به شبکه‌های اجتماعی با آنها آشنا شده، تشکیل می‌دهد و بیشتر مایل است با آنها ارتباط برقرارکند .

۱۵- کمتر از خانه بیرون می‌رود و فعالیت‌های اجتماعی او کاهش چشمگیری پیدا می‌کند.

۱۶- راجع به اینکه چه مدت برخط بوده است یا در مورد میزان ساعات صرف شده در فضای شبکه‌های اجتماعی به خانواده، والدین، همسر و یا رئیس خود دروغ می‌گوید .

۱۷- دیگران از او به علت صرف زمان طولانی در اینترنت ناراحت هستند و مرتب از او گله می‌کنند.

۱۸- در موقعی تنهایی و خلوت و زمانی که کسی در خانه نیست، به سراغ فضا می‌رود.

۱۹- از محدودیت‌های زمانی که برای وی به منظور استفاده از اینترنت تعیین شده است، سرپیچی می‌کند.

۲۰- تمام تلاش‌ها برای محدود ساختن ساعات استفاده از اینترنت بی نتیجه مانده است. (جعفری و دیگران ،۱۳۹۱)

مخاطب ایرانی با رسانه‌های مدرن از قبیل اینترنت و تلفن همراه که مجهز به امکانات پیامک و بلوتوث است نیز مواجه است، سبد فرهنگی خانواده ایرانی دچار تغییرات فراوانی شده است که همگی به نوعی مروج سبک زندگی مدرن است که خاستگاه این نوع سبک زندگی تمدن غربی است و ترویج این شیوه از زندگی، لاجرم تمام مؤلفه‌های معرفتی تمدن غرب را شایع می‌سازد و موجب می‌شود بی‌سامانی در مسائل فرهنگی و اجتماعی در کشور افزایش یابد؛ در این خصوص مدیران و برنامه ریزان و سیاست گذاران اجرایی و کاربردی، لازم است که در راستای کاهش مشکلات ناشی از استفاده شبکه‌های اجتماعی با برگزاری دوره‌ها، جلسات کارگاهی، بازدیدهای علمی و آموزشی و تصویب سیاست‌ها، نظام‌های کنترل کیفی و فنی برنامه‌ریزی‌هایی انجام دهند.»

کد خبر 748386